Τι εκτιμά η αμερικανική εταιρεία γεωπολιτικών αναλύσεων
Τι συνέβη;
Οι παγκόσμιες τιμές του πετρελαίου συνέχισαν να αυξάνονται καθώς για πρώτη φορά από τον Νοέμβριο του 2014, το Brentάγγιξε τα 80 δολάρια το βαρέλι. Για να βάλουμε την αύξηση αυτή στην σωστή της προοπτική, πριν από ένα χρόνο το σημείο αναφοράς ήταν στα 51 δολάρια το βαρέλι, ενώ πριν από δύο χρόνια ήταν μόλις 49 δολάρια το βαρέλι. Η δραματική ανάκαμψη ικανοποιεί τη Σαουδική Αραβία, τη Ρωσία και τους άλλους μεγάλους παραγωγούς πετρελαίου που έχουν κόψει την παραγωγή για σχεδόν ενάμιση χρόνο για να αλλάξουν την αγορά.
Τώρα αυτές οι χώρες μπορούν να δηλώσουν «αποστολή εξετελέσθη» – κάπως. Αρχικά είχαν ως στόχο, όχι μόνο να αποτρέψουν και να αναστρέψουν την διολίσθηση των τιμών του αργού πετρελαίου, αλλά και να μειώσουν τα αυξανόμενα με ραγδαίους ρυθμούς παγκόσμια αποθέματα- που προκλήθηκαν από τη Ρωσία, τη Σαουδική Αραβία και άλλους που επιδιώκουν να προστατεύσουν το μερίδιό τους στην αγορά, παρά την αυξανόμενη αδιαφανή παραγωγή πετρελαίου της Βορείου Αμερικής- κάτω από τον μέσο όρο πενταετίας. Σύμφωνα με την έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας του Μαΐου, οι χώρες που ανήκουν στον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης έφτασαν, τελικά στο στόχο τους. (Αν και πρέπει να σημειωθεί ότι ο μέσος όρος πενταετίας είναι υψηλότερος τώρα από ό, τι το 2014, επειδή περιλαμβάνει τα επίπεδα αποθέματος 2015-17).
Τι επακολουθεί;
Κατά τη διάρκεια της επερχόμενης συνάντησης του Ιουνίου για τις χώρες που συμμετέχουν στη συμφωνία διακοπής της παραγωγής, οι συμμετέχοντες θα μπορούσαν να συζητήσουν τρόπους για επιστροφή της παραγωγής σε υψηλότερα επίπεδα. Εάν η συμφωνία παραμείνει σε ισχύ, οι τιμές του πετρελαίου θα μπορούσαν να αυξηθούν περαιτέρω, εκτός και αν οι κυρώσεις για τις εξαγωγές πετρελαίου του από το Ιράν δεν έχουν αντίκτυπο.
Η Σαουδική Αραβία, η οποία ελπίζει ότι οι υψηλές τιμές του πετρελαίου θα την βοηθήσουν να κερδίσει καλύτερη αποτίμηση για την αρχική δημόσια προσφορά της Σαουδικής Aramco, ανακοίνωσε ότι θέλει τις τιμές πετρελαίου πάνω από 80 δολάρια και ίσως ακόμα πιο κοντά στα 100 δολάρια. Και δεδομένης της σημερινής κατάστασης της πλεονάζουσας διαθεσιμότητας του πετρελαίου, το Ριάντ θα πάρει πιθανώς αυτό που θέλει. Οι περικοπές έχουν φέρει περίπου 2,4 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως της παραγωγής πετρελαίου εκτός αγοράς, χωρίς ωστόσο να υπάρχει η δυνατότητα όλα να επιστρέψουν. Η παραγωγή πετρελαίου της Βενεζουέλας και του Μεξικού συνεχίζει να μειώνεται. Πράγματι, η παραγωγή στη Βενεζουέλα μειώνεται περισσότερο από 600.000 βαρέλια ημερησίως, καθώς οι περικοπές ξεκίνησαν στις αρχές του 2017. Και οι επερχόμενες κυρώσεις των Ηνωμένων Πολιτειών στο Ιράν έχουν τη δυνατότητα να αφαιρέσουν από τις εξαγωγές από 500.000 έως 600.000 βαρέλια ημερησίως μέχρι το τέλος του έτους.
Μόνο μερικές χώρες έχουν σήμερα δυνατότητα για σημαντική ποσότητα πλεονάζουσας παραγωγής: η Σαουδική Αραβία (2,1 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως), το Ιράκ (340,000 βαρέλια ημερησίως), τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (330,000 βαρέλια ημερησίως), το Κουβέιτ (220,000 βαρέλια ημερησίως) και η Ρωσία (εκτιμάται ότι είναι περίπου 200.000 βαρέλια ημερησίως ). Οι περισσότερες περικοπές (στην παραγωγή) πέρα από αυτές τις χώρες, οδήγησαν στην ακούσια πτώση της παραγωγής και μεγάλο μέρος της μη συνδεδεμένης παραγωγής του Ιράκ έχει βυθιστεί σε μια πολιτική διαμάχη ανάμεσα στο Κουρδιστάν και το Ιράκ για τα κοιτάσματα (πετρελαίου) του Kirkuk. Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι σύμμαχοι της Σαουδικής Αραβίας στο Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου θα ευθυγραμμιστούν με τις πολιτικές του Ριάντ και ότι η Ρωσία από μόνη της δεν μπορεί να αντικαταστήσει τα νούμερα της παραγωγής πετρελαίου του Ιράν, η Σαουδική Αραβία έχει την ευκαιρία, τουλάχιστον προς το παρόν, να κατευθύνει την αγορά προς την κατεύθυνση που θέλει.
Γιατί αυτό έχει σημασία;
Στο τέλος, η απροσδόκητη πτώση των τιμών του πετρελαίου θα οδηγήσει σε νικητές (χώρες παραγωγής πετρελαίου) και χαμένους (καταναλωτές). Ενώ οι τιμές του πετρελαίου και της παραγωγής μειώθηκαν, όλοι οι μεγάλοι παραγωγοί επικεντρώθηκαν στη σημαντική δημοσιονομική εξυγίανση και τώρα που οι τιμές είναι αυξημένες, πολλές κυβερνήσεις θα μπορούσαν να εγκαταλείψουν τις διάφορες μεταρρυθμιστικές προσπάθειες και να χαλαρώσουν το ζωνάρι. Ήδη, το Κουβέιτ ανακοίνωσε ότι καθυστερεί την εφαρμογή του φόρου προστιθέμενης αξίας – που προορίζεται για τη δημιουργία εσόδων πέρα από το πετρέλαιο – μέχρι το 2022, αν και αρχικά είχε συμφωνήσει να το εφαρμόσει από φέτος.
Για τους καταναλωτές, η αύξηση της παραγωγής πετρελαίου θα μπορούσε να επηρεάσει την παγκόσμια ανάπτυξη στον ανεπτυγμένο κόσμο, συμβάλλοντας στον πληθωρισμό. Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας, για παράδειγμα, έχει ήδη μειώσει τα προβλεπόμενα επίπεδα αύξησης της ζήτησης πετρελαίου για το 2018 λόγω των αυξανόμενων τιμών. Επιπλέον, οι εκτιμήσεις έχουν δείξει ότι η επιστροφή στα 3 δολάρια ανά γαλόνι για τις τιμές βενζίνης στις Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσε να εξαλείψει σχεδόν το ένα τρίτο των μεμονωμένων φορολογικών εσόδων που προέκυψαν από την αμερικανική φορολογική μεταρρύθμιση του 2017.
