Του Τάκη Μίχα
Βρέθηκα στη Δανία την περασμένη εβδομάδα, όταν έγινε η απόπειρα δολοφονίας του Κουρτ Βέστεργκαρ, ενός από τους σκιτσογράφους των «σκίτσων του Μωάμεθ». Ο επίδοξος δολοφόνος ήταν ένας νεαρός άνεργος Σομαλός μετανάστης στη Δανία, γνωστός στον κοινωνικό του περίγυρο για τη θρησκευτική του ευλάβεια.
Η απόπειρα δολοφονίας ήταν το τελευταίο επεισόδιο σε μια ιστορία που άρχισε το 2005, όταν η δανέζικη ημερήσια «Jullands Posten» αποφάσισε να ζητήσει από ορισμένους σκιτσογράφους να κάνουν μερικά ειρωνικά για το Ισλάμ σκίτσα. Στόχος της εφημερίδας ήταν να αντιπαλέψει το διαφαινόμενο παγκόσμιο κίνδυνο θυσιασμού της ελευθερίας της έκφρασης στο βωμό της προστασίας των θρησκευτικών αντιλήψεων. Η δημοσίευση των σκίτσων είχε ως αποτέλεσμα ένα κύμα οργής στις μουσουλμανικές χώρες, συγκρούσεις και τον εμπρησμό των πρεσβειών της Δανίας και της Νορβηγίας στη Δαμασκό.
η τάση, δυστυχώς, που επικρατεί στα περισσότερα δυτικά κράτη είναι να ιεραρχούν υψηλότερα το σεβασμό στα θρησκευτικά συναισθήματα των άλλων απ’ ό,τι την ελευθερία της έκφρασης
«Δυστυχώς, αυτό είναι το τίμημα που θα πρέπει να πληρώνουμε για να διατηρούμε την ελευθερία της έκφρασης», δήλωσε μετά την απόπειρα της δολοφονίας o υπουργός Εξωτερικών της χώρας Περ Στι Μούλερ. Θαρραλέα δήλωση, που ασφαλώς δε θα γινόταν σε πολλά άλλα κράτη. Διότι η τάση, δυστυχώς, που επικρατεί στα περισσότερα δυτικά κράτη είναι να ιεραρχούν υψηλότερα το σεβασμό στα θρησκευτικά συναισθήματα των άλλων απ’ ό,τι την ελευθερία της έκφρασης. Και σε αυτό ακριβώς το σημείο βρίσκεται το μεγαλύτερο πρόβλημα με την ύπαρξη μουσουλμανικών πληθυσμών στη Δυτική Ευρώπη. Ότι, δηλαδή, η ύπαρξή τους ενισχύει την ήδη προωθούμενη από άλλες θρησκείες (χριστιανούς κλπ) προσπάθεια απαγόρευσης της κριτικής και της λοιδωρίας της θρησκείας και των θρησκευτικών συμβόλων.
Άλλωστε, ας μην ξεχνάμε, ότι όταν πρωτοδημοσιεύτηκαν τα σκίτσα του Μωάμεθ δεν ξεσήκωσαν μόνο την οργή των μουσουλμάνων, αλλά και πολλών χριστιανών όπως του Ποντίφικα της Ρώμης, που τα καταδίκασε με τον πιο έντονο τρόπο. Αλλά και στην Ελλάδα, τα περισσότερα από τα σχόλια που δημοσιεύτηκαν επεδείκνυαν «κατανόηση» για τις αντιδράσεις των μουσουλμάνων και τα «πληγωμένα αισθήματά» τους.
Το πραγματικό πρόβλημα, με άλλα λογια, με την ύπαρξη μουσουλμανικών πληθυσμών στην Ευρώπη δεν είναι τόσο ο κίνδυνος της εμφάνισης τρομοκρατικών ομάδων που θα εφαρμόζουν το τζιχάντ εναντίον των Άπιστων. Η συντριπτική πλειοψηφία των μουσουλμάνων στη Δύση είναι φιλήσυχοι άνθρωποι που ακολουθούν τους νόμους της χωρας. Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι η μαζική παρουσία τους στην Ευρώπη θα ενισχύσει ήδη εκείνους που πολεμούν εναντίον της εκκοσμίκευσης, του αθεϊσμού και της κριτικής σκέψης. Θα φθάσουμε -αν δεν είμαστε ήδη- στο σημείο όπου κανείς μπορεί μεν να λοιδωρεί με κάθε άνεση τη Θεωρία της Σχετικότητας ή τη Θεωρία της Εξέλιξης, όμως, δε μπορεί να κάνει το ίδιο για το Κοράνι ή τη Βίβλο.
Αυτή την κατάσταση έρχεται να ενισχύσει ένα πρόσφατο ψήφισμα του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών που διακηρύσσει ότι «η δυσφήμηση της θρησκείας» αποτελεί «σοβαρή προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας». Τριάντα τρία κράτη ψήφισαν υπέρ (κυρίως οι ισλαμικές χώρες) της πρότασης, 11 κατά (κυρίως οι δυτικές χώρες) και 13 χώρες απείχαν από την ψηφοφορία. Στην ομιλία του ο εκπρόσωπος του Καναδά -που ψήφισε εναντίον της απόφασης- είπε:
«Τα άτομα έχουν δικαιώματα, όχι οι θρησκείες. Ο Καναδάς πιστεύει ότι η επέκταση της έννοιας της «δυσφήμησης», πέρα από το θεμιτό πεδίο εφαρμογής της, υπονομεύει τη βασική ελευθερία της έκφρασης, που περιλαμβάνει την ελευθερία της έκφρασης σε θέματα θρησκευτικού περιεχομένου».
Η απόφαση αυτή προκάλεσε την έντονη αντίδραση περίπου 200 οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μεταξύ των οποίων υπήρχαν και πολλές φιλελεύθερες θρησκευτικές οργανώσεις. Στην κοινή ανακοίνωσή τους τονίζουν ότι η απόφαση του οργάνου των Ηνωμένων Εθνών, σύμφωνα με την οποία καταδικάζεται η «δυσφήμηση» της θρησκείας, στην ουσία δίνει τη δυνατότητα στα καταπιεστικά καθεστώτα να φιμώσουν και να τρομοκρατήσουν τους προασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τους διαφωνούντες με την επίσημη θρησκεία και τις άλλες ανεξάρτητες φωνές. «Η συκοφάντηση της θρησκείας», καταλήγει η δήλωση, «ίσως να προσβάλλει τα άτομα και να πληγώνει τα αισθήματά τους αλλά δεν οδηγεί άμεσα σε παραβίαση των δικαιωμάτων τους».
Όμως, αυτό που επίσης είναι αξιοσημείωτο, είναι το γεγονός ότι την πρόταση για την απαγόρευση της «δυσφήμησης» της θρησκείας την εισήγαγε προς ψήφιση όχι μόνο το ισλαμικό Πακιστάν (εκπροσωπώντας την Οργάνωση των Ισλαμικών Χωρών), αλλά και η «κόκκινη» Βενεζουέλα του Ούγκο Τσάβες! Όπως αναφέραμε και στην αρχή, η κατάργηση της ελευθερίας δεν αποτελεί μονοπώλιο των ισλαμικών κινημάτων.
