Του Νίκου Σταματάκη*
Η κρίση στις σχέσεις της Εκκλησίας της Αμερικής με το Οικουμενικό Πατριαρχείο που συνοδεύθηκε από τα άσχημα νέα της θλιβερής οικονομικής κατάστασης της Εκκλησίας μας, ανέδειξε πολλά προβλήματα και μας οδηγεί σε ορισμένα αναπόφευκτα συμπεράσματα:
1) Δεν είναι δυνατόν εκκλησιαστικοί παράγοντες μιας εκκλησίας που υπάγεται ως «επαρχία» σε ένα «τουρκικό ίδρυμα» (Πατριαρχείο) να εκπροσωπούν δημόσια ενώπιον των αμερικανικών αρχών την ελληνοαμερικανική κοινότητα, η οποία έχει ιδιαίτερη ευαισθησία στα «εθνικά θέματα», στα οποία η Τουρκία είναι ο μεγάλος ανταγωνιστής. Πώς να αγωνιστείς για ένα εθνικό θέμα όταν ο ουσιαστικός ηγέτης σου είναι «έγκλειστος» και υπόκειται σε εκβιασμούς από τους αντιπάλους σου, τους αδίστακτους «νεο-οθωμανούς»;
2) Σε ένα σύγχρονο κόσμο όπου ο διαχωρισμός εκκλησίας και κράτους είναι ακρογωνιαίος λίθος της δημόσιας ζωής, η πολιτική εκπροσώπησή μας από εκκλησιαστικούς παράγοντες αποπνέει «υπανάπτυξη» και βάζει αχρείαστα εμπόδια στην πρόοδο της Ομογένειας.
3) Η ηγεσία της Εκκλησίας απέδειξε την ανεπάρκεια της, τόσο στην διαχείριση των οικονομικών της – δηλαδή του οβολού όλων – όσο και σε άλλα θέματα και κυρίως σε αυτό της ελληνικής παιδείας. Εκεί, αντί να εκμεταλλευθούμε τον θεσμό των charterschoolsγια να διασώσουμε τα ελληνικά σχολεία που κλείνουν (καθώς διαθέτουμε εκπαιδευτικά στελέχη αλλά και αρκετές εγκαταστάσεις), καταλήξαμε να κλείσουμε και τα λίγα που λειτουργούσαν.
4) Η ηγεσία της Εκκλησίας μας έδειξε ανάρμοστη στάση με το να ανέχεται, να συνδιαλέγεται και ουσιαστικά να ευλογεί ηγεσίες (στις υπάρχουσες ομογενειακές ηγεσίες και ειδικά στη Ν.Υόρκη), που επί δεκαετίες λυμαίνονται την οργανωμένη ομογένεια και είναι υπόδικες για σοβαρά ποινικά αδικήματα. Αραγε δεν κατανοούν οι ηγέτες της Εκκλησίας μας ότι όταν συνεργάζονται με υπόδικους για απάτη στην ουσία τους περιβάλλουν με το εκκλησιαστικό κύρος και τους ενθαρρύνουν; Γιατί άραγε; Για να συνεχίσουν οι ίδιοι να κρατούν το «μονοπώλιο» της ηγεσίας της ομογένειας, αφού είναι φανερό ότι οι υπόδικοι για εγκλήματα είναι ανίκανοι να φέρουν το αύριο;
Για όλους αυτούς τους λόγους (τους οποίους αρνείται να αναδείξει και να σχολιάσει με καθαρότητα ο ομογενειακός τύπος στην πλειοψηφία του, ο οποίος επίσης συνεργάζεται και καλύπτει αντί να καταγγέλλει τους υπόδικους για απάτη) είναι φανερό ότι απαιτείται αλλαγή των οργανωτικών δομών της ομογένειας. Το παλιό στα οργανωτικά πράγματα της ομογένειας έχει πεθάνει και το καινούριο δεν έχει γεννηθεί ακόμα. Ας δούμε πώς μπορεί να συμβεί αυτό:
1) Ο βασικός κορμός των κοσμικών μας οργανώσεων με βάση την εθνικοτοπική καταγωγή είναι κλινικά νεκρός. Το τελευταίο κύμα μαζικής μετανάστευσης από την Ελλάδα και την Κύπρο ολοκληρώθηκε αμέσως μετά την τουρκική εισβολή του 1974, με αποτέλεσμα ο μέσος όρος της ηλικίας των μελών της οργανωμένης ομογένειας να υπερβαίνει σήμερα τα 70 χρόνια. Επιπλέον, οι «εθνικοτοπικές» οργανώσεις αναπαράγουν μια νοοτροπία τοπικισμού, που δεν έχει πια πολλά να προσφέρει και μπορούν ΑΝΕΤΑ να αυτοκαταργηθούν και να συνενωθούν σε μεγάλες οργανώσεις που ήδη υπάρχουν (Παμποντιακή, Παμμακεδονική, Πανηπειρωτική κλπ.). Δεν νομίζω ότι απαιτούνται περισσότερο από 15-20 τέτοιες οργανώσεις ανά πόλη ή πολιτεία όπου υπάρχει μεγάλη μάζα ομογενών (Ν.Υόρκη, Φλόριντα, Σικάγο, Καλιφόρνια κλπ.).
2) Ολες αυτές οι συγκεντρωτικές οργανώσεις όπως και οι ήδη υπάρχοντες επαγγελματικοί, πολιτιστικοί και άλλοι ανεξάρτητοι σύλλογοι, αλλά και οι εκκλησιαστικές κοινότητες, μπορούν να συμβάλλουν στην οργάνωση ελληνικών κοινοτήτων με εγγραφή μελών με βάση τον τόπο κατοικίας ανά πόλη ή πολιτεία των ΗΠΑ που να υπερβαίνουν όλες τις υπάρχουσες οργανώσεις. Δεν βλέπουμε να υπάρχει κανένα πρόβλημα και καμία σύγκρουση στο να είναι ο Χ ομογενής, μέλος του ελληνικού επαγγελματικού του συλλόγου (πχ εκπαιδευτικών ή ιατρών ή ιδιοκτητών εστιατορίων) και ταυτόχρονα μέλος της κοινότητας της Ψ εκκλησίας, ενώ παράλληλα συμμετέχει στις διαδικασίες πχ. Των Νέων Ελληνικών Κοινοτήτων Ν.Υόρκης.
3) Η οργάνωση των νέων αυτών ελληνικών κοινοτήτων γίνεται στη βάση της εγγραφής μελών με ετήσια συνδρομή. Οι εκλογές της ηγεσίας γίνονται με βάση τον ανανεωμένο ετησίως κατάλογο μελών και όχι «δι’αντιπροσώπων» ή εκλεκτόρων όπως συμβαίνει σήμερα στην αμαρτωλή Ομοσπονδία Ν.Υόρκης. Υπό προϋποθέσεις, η εκλογή ηγεσίας και άλλες διαδικασίες – ακόμα και ορισμένες μορφές συνεδριάσεων – μπορεί να γίνονται ηλεκτρονικά. Βασικό πρόβλημα των οργανώσεων της Αμερικής είναι οι μεγάλες αποστάσεις. Η τεχνολογία μπορεί να δώσει πολλές λύσεις στο θέμα εφόσον γίνει συνετή και μετρημένη εφαρμογή της.
Με την νέα αυτή μορφή οργάνωσης η Ομογένεια θα επιδιώξει:
– Να δημιουργήσει μια σύγχρονη, αυτόνομη μορφή οργάνωσης, ανεξάρτητη από τις «απολιθωμένες» εθνικοτοπικές οργανώσεις ή τις εκκλησιαστικές κοινότητες. Η οργάνωση αυτή θα έχει ευρεία οπτική και θα υπερβαίνει τις υπόλοιπες που αναγκαστικά έχουν περιορισμούς από τη φύση τους. Όχι μόνο η διεκδίκηση εθνικών θεμάτων αλλά και η οργάνωση ορισμένων εκδηλώσεων (πχ ενός κινηματογραφικού φεστιβάλ) είναι πολλές φορές ασύμβατη με τα εκκλησιαστικά πλαίσια. Η Εκκλησία έχει πάντοτε θέση ΔΙΠΛΑ στην Ομογένεια ως αρωγός και συμπαραστάτης. Αλλά η κοσμική Ομογένεια πρέπει επιτέλους να αναλάβει την πρωτοβουλία.
– Να δημιουργήσει την απαραίτητη πλατφόρμα για την πολυπόθητη προσέλκυση της νέας γενιάς. Πολλοί νέοι μας (και ειδικά όσοι επιδιώκουν την επαγγελματική δικτύωση ή την πολιτική καριέρα) θα αγκαλιάσουν μια νέα ευρεία οργάνωση ανά περιοχές των ΗΠΑ.
– Να εκδημοκρατιστεί επιτέλους και να εγκαταστήσει μια άξια ηγεσία στην κορυφή της. Η αξιοκρατία να επιβληθεί της μετριότητας. Μέχρι πότε θα ανεχόμαστε δήθεν «προέδρους» που όχι μόνο είναι αντιδημοκρατικά εκλεγμένοι, όχι μόνο είναι υπόδικοι για απάτη, αλλά αδυνατούν να σταυρώσουν και μια λέξη στα αγγλικά;
Αλλά τελικά, καμία αναδιοργάνωση και καμία ανανέωση δεν πρόκειται ποτέ να πετύχει αν εμείς οι ίδιοι δεν αποφασίσουμε να ξεπεράσουμε – ως άτομα αλλά και ως σύνολο – τα μεγάλα εθνικά μας ελαττώματα:
– Την φιλαρχία μας.Δεν είναι ανάγκη να είμαστε όλοι πρόεδροι και αντιπρόεδροι. Οι οργανώσεις χρειάζονται περισσότερα ενεργά μέλη και μικρότερα και πιο ευέλικτα «προεδρεία».
– Τον ατομισμό μας και τον εγωκεντρισμό μας. Δεν τα ξέρουμε όλα, στην σύγχρονη κοινωνία υπάρχουν ειδικοί πχ. για τις δημόσιες σχέσεις που μπορούν να εκφραστούν καλύτερα από μας και να πολλαπλασιάσουν τη επιρροή μας εκεί που μετρά δηλ. στα ΜΜΕ. Υπάρχουν πολλοί τέτοιοι ειδικοί ανάμεσά μας – ας τους καλέσουμε να βοηθήσουν. Και ας συνεργαστούμε με όλους με ομαδικό πνεύμα.
– Την έλλειψη αυτογνωσίας. Όταν έχουμε πατήσει τα 75 χρόνια, δεν νομίζουμε ότι είναι καιρός να αφήσουμε χώρο στη νέα γενιά; Μπορούμε ακόμα να προσφέρουμε πολλά που οι νεότεροι φυσιολογικά δεν μπορούν, δηλαδή χρήματα και εμπειρία. Και πάντοτε ασφαλώς υπάρχουν οι λίγες φωτισμένες εξαιρέσεις… Αλλά δεν θα ήταν καλύτερο να βοηθάμε από το παρασκήνιο (ίσως και σε συμβουλευτικές επιτροπές) αντί να κρατάμε σφιχτά το «προεδριλίκι» μέχρι την τελευταία μας πνοή;
Οσοι πράγματι ενδιαφερόμαστε ΕΙΛΙΚΡΙΝΑ για τον Ελληνισμό και το μέλλον της Ομογένειας στην Αμερική πρέπει να είμαστε έτοιμοι να ξεκινήσουμε το μεγάλο άλμα από τον ίδιο μας τον εαυτό. Είμαστε έτοιμοι για την μεγάλη υπέρβαση και την αναγέννηση της Ομογένειας και του Ελληνισμού;
Νέα Υόρκη, 15 Σεπτεμβρίου 2017
*Ο Νίκος Σταματάκης είναι διδάκτωρ κοινωνικών επιστημών, διεθνολόγος και επιχειρηματίας που ζει και εργάζεται στη Ν.Υόρκη.
