Επίκαιρα Ανεπίκαιρα
Του Χρύσανθου Λαζαρίδη
Ένα «φάντασμα» πλανιέται πάνω από την Ευρώπη:
Η Ένωση δύο (ή πολλών) ταχυτήτων.
Μέχρι το 2014 θα ισχύει ο σημερινός τρόπος λήψης αποφάσεων στην Ευρώπη (ποσοστώσεις). Από το 2014 ως το 2017 θα ισχύει νέος τρόπος (διπλές πλειοψηφίες) που είναι πιο λειτουργικός, αλλά όποια χώρα θέλει θα μπορεί να ζητά να ισχύει ο παλαιός! Και μετά το 2017 θα ισχύσει μόνο ο νέος τρόπος – εκτός κι αν κάποιοι βρεθούν στη μειοψηφία, δεν δεχθούν το αποτέλεσμα, οπότε…θα δούμε.
Αλλά στις δημοκρατίες υπάρχει κάθε φορά ΕΝΑΣ τρόπος να λαμβάνονται αποφάσεις. Αν υπάρχουν ΔΥΟ ή περισσότεροι, ουσιαστικά δεν υπάρχει ΚΑΝΕΝΑΣ.
Ταυτόχρονα κάποιοι απειλούν, ότι ο «σκληρός πυρήνας» της Ευρώπης θα προχωρήσει χωρίς να περιμένει τους «βραδυπορούντες». Η Ευρώπη των «δύο ταχυτήτων» θα ξεμπλοκάρει τους εκβιασμούς όσων δεν θέλουν να προχωρήσουν…
Όμως, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά:
* Πρώτον, αν κάποιοι προχωρήσουν ταχύτερα, οι υπόλοιποι δεν θα «εξαφανιστούν». Θα εξακολουθούν να συμμετέχουν στους υφιστάμενους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Και, πιθανότατα, θα έχουν ευκαιρίες, συμφέρον και κίνητρα να μπλοκάρουν την Ένωση ακόμα περισσότερο απ' όσο σήμερα. Οι χώρες που δεν θα συμμετέχουν στον «σκληρό πυρήνα» θα έχουν την επιλογή να προσεγγίσουν τη Βρετανία, τις ΗΠΑ, τη Ρωσία ή να συνασπιστούν μεταξύ τους και να δημιουργούν συνεχώς μεγάλα προβλήματα στους υπόλοιπους.
* Δεύτερον, ακόμα και οι χώρες που θα συμμετέχουν εξ αρχής στην «σκληρό πυρήνα», δεν είναι πιθανό να συμφωνούν στο εξής σε όλα μεταξύ τους. Μπορούν κάλλιστα να προκύψουν διαφωνίες στο μέλλον και μέσα στο «σκληρό πυρήνα». Μια αλλαγή διακυβέρνησης στη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ισπανία ή την Ιταλία μπορεί να ακυρώσει παλαιότερες συγκλίσεις και να πυροδοτήσει νέες αντιπαλότητες. Να οδηγήσει σε νέες διασπάσεις του «σκληρού πυρήνα», στη δημιουργία νέου «σκληρότερου» πυρήνα εντός του αρχικού κλπ. .
Το πρόβλημα με το «σκληρό πυρήνα» είναι η ακαμψία του. Κι ό,τι είναι άκαμπτο, είναι συνήθως και εύθραυστό…
Η αρχιτεκτονική της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης που επικράτησε ως τώρα είναι ευλύγιστη: δεν κινδυνεύει από κάποιες εφήμερες διαφοροποιήσεις, αλλά απειλείται από μόνιμες ομαδοποιήσεις μελών. Αν δημιουργηθούν διακριτοί πόλοι μέσα στην Ένωση, δεν θα ενωθούν κάποιοι ταχύτερα από τους άλλους, θα διαλυθεί όλο το οικοδόμημα μιαν ώρα αρχύτερα.
Η αρχιτεκτονική της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης δεν αντέχει «διαφορετικές ταχύτητες».
Όταν κάποιοι κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση με διαφορετική ταχύτητα, στην πραγματικότητα απομακρύνονται μεταξύ τους.
Η Ευρώπη χρειάζεται περισσότερες συνέργειες (μεταξύ των μελών της) και μεγαλύτερη ευελιξία (στους θεσμούς τους) – όχι πόλωση και ακαμψία…
