Την αυλαία για τη νέα εποχή της αγοράς των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας άνοιξε και τυπικά η συμφωνία για την τρίτη αξιολόγηση, η οποία προβλέπει την έναρξη των νέων διαγωνισμών που θα αλλάξουν οριστικά το ισχύον μοντέλο της αγοράς.
Πρακτικά, από φέτος την άνοιξη όλα τα νέα αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα δεν θα έχουν συγκεκριμένη εγγυημένη επιδοτούμενη τιμή πληρωμής αλλά κάθε παραγωγός θα συμμετέχει στους ετήσιους διαγωνισμούς που θα είναι μειοδοτικοί: θα δημοπρατείται συγκεκριμένη ισχύς και όποιος προσφέρει τη χαμηλότερη τιμή θα κερδίζει συμβόλαιο.
Σύμφωνα με πληροφορίες, μέχρι το 2020 θα δημοπρατηθούν συνολικά έως 2.700 MW αιολικής και φωτοβολταϊκής ισχύος, συνολικής αξίας 3 δισ. ευρώ, που θα σπάσουν σε 3 τμήματα, ένα για κάθε χρονιά. Σε αυτούς τους διαγωνισμούς αναμένεται να δοθεί η κρίσιμη μάχη για την κυριαρχία στην αγορά της πράσινης ενέργειας από τους παίκτες του ηλεκτρισμού. Όποιες εταιρείες καταφέρουν να κερδίσουν μεγάλα μερίδια, θα έχουν προβάδισμα για την επόμενη ημέρα της αγοράς, που προβλέπει ακόμη μεγαλύτερη διείσδυση για τα αιολικά και φωτοβολταϊκά, που όμως θα γίνει με όρους αγοράς και χωρίς επιπλέον επιδοτήσεις και κίνητρα.
Ήδη στην αγορά υπάρχει έντονη κινητικότητα και συντελούνται διεργασίες, όπως φάνηκε και στον τελευταίο κύκλο των αιτήσεων για νέες άδειες παραγωγής που υποβλήθηκε στη ΡΑΕ τον Δεκέμβριο και ξεπέρασε τα 1.000 MW, αιολικών, φωτοβολταϊκών, μικρών υδροηλεκτρικών αλλά και υβριδικών έργων.
Στη μάχη αυτή αναμένεται να κυριαρχήσουν οι μεγαλύτερες εταιρείες που έχουν ήδη πάρει θέση στην αγορά και κυρίως οι ελληνικοί όμιλοι όπως η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή (όμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ), η Ελληνική Τεχνοδομική Άνεμος (όμιλος Ελλάκτωρ), η Protergia(Μυτιληναίος). Ταυτόχρονα μαζί με τους Έλληνες παίκτες, ισχυρή παρουσία αλλά και διεθνή υποστήριξη διαθέτουν οι μεγάλες ξένες εταιρείες που διατηρούν μεγάλα χαρτοφυλάκια έργων στην Ελλάδα: η Ρόκας Iberdrola, η γαλλική EdF, η ιταλική Enel.Επίσης το επόμενο διάστημα θα φανεί εάν και κατά πόσο θα πετύχει η ΔΕΗ να ενισχύσει τη θέση της στην αγορά των ΑΠΕ, που είχε υποτιμήσει σημαντικά τα προηγούμενα χρόνια με αποτέλεσμα σήμερα να έχει μικρό μερίδιο.
Όπως σημειώνουν πηγές του κλάδου των ΑΠΕ, η τριετία μέχρι το 2020 θα είναι καθοριστική για τον μετασχηματισμό του κλάδου, αφού οι μεγάλοι παίκτες με πρόσβαση σε φθηνό δανεισμό και άφθονα κεφάλαια αναμένεται να προχωρήσουν όχι μόνο σε ανάπτυξη νέων έργων αλλά και σε εξαγορές μικρότερων εταιρειών, καθώς και σε συγχωνεύσεις προκειμένου να δημιουργηθούν σχήματα με το κρίσιμο μέγεθος που απαιτείται για την επόμενη ημέρα της αγοράς.
Οι παίκτες
Η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή αυτή τη στιγμή είναι ο αδιαφιλονίκητος ηγέτης της αγοράς, που με πάνω από 1 GW έργων σε Ελλάδα και εξωτερικό, έχει ήδη θέσει τον επόμενο στόχο για 2 GW έργων την επόμενη 5ετία – 7ετία. Στους διαγωνισμούς η ΤΕΝΕΡΓ έχει έτοιμο χαρτοφυλάκιο έργων, διαθέτοντας ώριμα αιολικά έργα με άδειες παραγωγής και εγκατάστασης άνω των 1.700 MW.
Η ΕΛΤΕΧ Άνεμος με 243,2 MW έργων έχει, επίσης, ένα ευρύ χαρτοφυλάκιο ώριμων έργων που μπορούν να μπουν στους διαγωνισμούς, καθώς έχει 523 MW με άδεια παραγωγής, 113 MW με εγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους και 658 MW αιτήσεις για νέες άδειες, εκτός από τα 142 MW που βρίσκονται υπό κατασκευή και θα προστεθούν στα πάρκα που ήδη λειτουργούν.
Αλματώδη αύξηση παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια στον τομέα των ΑΠΕ η Protergia της Μυτιληναίος, η οποία μέσα στην τελευταία διετία κατάφερε να αναπτύξει ένα χαρτοφυλάκιο 200 MW (130 MW σε λειτουργία και 72 MW υπό κατασκευή), ενώ ακόμη έχει ένα σημαντικό χαρτοφυλάκιο ώριμων έργων ή έργων σε ανάπτυξη ισχύος 623 MW, με τα οποία μπορεί να διεκδικήσει σημαντικό μερίδιο από τους διαγωνισμούς.
Σε ό,τι αφορά τη ΔΕΗ, μέσω της θυγατρικής της ΔΕΗ Ανανεώσιμες φιλοδοξεί στη διετία 2018 – 2019 να αναπτύξει μέσω των διαγωνισμών 700 MW νέας ισχύος. Η ΔΕΗ Ανανεώσιμες, μάλιστα, είναι η μόνη εταιρεία που έχει ήδη ανοίξει τα χαρτιά της ανακοινώνοντας, μεταξύ άλλων, ότι στους διαγωνισμούς θα διεκδικήσει την ανάπτυξη 45 MW φωτοβολταϊκών σε Καρδίτσα, Κεφαλλονιά και Τήνο.
Οι διεθνείς παίκτες
Μπορεί από τις διεθνείς εταιρείες που έχουν παρουσία στην Ελλάδα το μεγαλύτερο μερίδιο να ανήκει στη Rokas Iberdrola, ωστόσο η ισπανική εταιρεία έχει σταματήσει εδώ και χρόνια να κατασκευάζει νέα πάρκα και συντηρεί το υφιστάμενο χαρτοφυλάκιο πάρκων. Αντίθετα ένας νέος παίκτης, η ελληνογαλλική Eren, που ανήκει στον επιχειρηματία και πρώην στέλεχος της EdF, Πάρη Μουράτογλου, είναι η εταιρεία με τη μεγαλύτερη κινητικότητα έχοντας αναπτύξει μέσα σε διάστημα λίγων ετών 156,9 MW νέων έργων. Η Eren, που πέρυσι εξαγοράστηκε από την πετρελαϊκή Total, ακόμη και σήμερα κινείται πιο εντατικά σε σχέση με τους υπόλοιπους διεθνείς παίκτες της αγοράς. Η ιταλική Enel ακόμη περιμένει τις αποφάσεις σε σχέση με το μεγαλύτερο αιολικό πάρκο της χώρας στον Καφηρέα (167MW) χωρίς να έχει προσώρας ανακοινώσει σχέδια για ανάπτυξη νέων έργων. Αντίθετα η γαλλική EdF που το 2016 είχε πουλήσει μέρος του χαρτοφυλακίου της στην Euroenergy του ομίλου Libra (εφοπλιστής Γ. Λογοθέτης) επανακάμπτει με νέα έργα αλλά και αιτήσεις για άδειες. Η EdF στην Ελλάδα έχει στο ενεργητικό της αιολικά και φωτοβολταϊκά έργα, που ξεπερνούν συνολικά τα 1.000 MW.
Το νέο πλαίσιο
Σύμφωνα με πληροφορίες, στο πλαίσιο της συμφωνίας για την τρίτη αξιολόγηση θα προχωρήσει άμεσα η διενέργεια των πρώτων διαγωνισμών ΑΠΕ εντός του έτους με στόχο να έχουν δημοπρατηθεί 2.700 MW μέχρι το 2020. Στο κείμενο της συμφωνίας προβλέπεται ο διαγωνισμός να γίνει τον Απρίλιο, αν και ρεαλιστικά εκτιμάται ότι το χρονικό όριο θα είναι το πρώτο εξάμηνο. Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι η εκκίνηση θα γίνει με δύο χωριστούς διαγωνισμούς: έναν για ισχύ 300 MW αιολικών και έναν για 300 MW φωτοβολταϊκών. Στο δεύτερο εξάμηνο θα ακολουθήσει ακόμη ένας μεικτός διαγωνισμός (αιολικά και φωτοβολταϊκά) για ισχύ 400 MW. Το 2019 αναμένεται να δημοπρατηθούν 1.000 MW και όση ισχύς περισσέψει από το 2018 και το 2020 700 MW και τα υπόλοιπα αδιάθετα των προηγούμενων ετών. Μετά το 2020 οι ΑΠΕ αναμένεται να μπαίνουν στο σύστημα με όρους αγοράς και χωρίς προτεραιότητα, γεγονός που θα κάνει ακόμη πιο δύσκολη την είσοδο νέων παικτών και άρα ενισχύει τη σημασία των διαγωνισμών που ξεκινούν από φέτος.
