Της Ιουστίνης Φραγκούλη-Αργύρη

Η θέση της γυναίκας στη σύγχρονη κοινωνία είναι προνομιακή ή επιβαρυμένη ; Μετά από αγώνες αιώνων, η γυναίκα στις αρχές του 19ου αιώνα κατάκτησε δικαίωμα και μέρισμα στις εργασιακές υποχρεώσεις, ισότητα στην πολιτική σκηνή, ενώ συνεχίζει να παραμένει ο στυλοβάτης της οικογενειακής εστίας, φέροντας στους ώμους της την υποχρέωση να είναι γυναίκα, μάννα, εργαζόμενη. Θα πρέπει όμως να δούμε πώς οδηγήθηκε η γυναίκα στην κοινωνική απελευθέρωση αλλά και στην πολλαπλή δουλεία της σε ένα σύστημα, που τελικά δεν συγχωρεί την ισότητα.

Ο κανόνας  στις παραδοσιακές κοινωνίες μέχρι το 19ο ήταν ότι η γυναίκα είναι κατώτερη από τον άνδρα και ανήκε στην εξουσία του. Η μεγάλη αλλαγή ήρθε τον 19ο αιώνα όταν η γυναίκα άρχισε να εργάζεται έξω από το σπίτι. Παρά τις άθλιες συνθήκες δουλειάς, το εξοντωτικό ωράριο και την απάνθρωπη μεταχείριση άρχισε να κατακτά τη θέση της στην κοινωνία. Στην Ελλάδα, το 1868-1870 η Αιμιλία Κτενά και η Καλλιρρόη Κεχαγιά ζήτησαν ίση αμοιβή για ίση εργασία.

 

Το 1930, μετά από σκληρούς αγώνες των γυναικών και ύστερα από πολλές συζητήσεις, δίνεται στην Ελληνίδα το δικαίωμα ψήφου υπό όρους.
α) Μόνο για τις δημοτικές εκλογές.
β) Μόνο για να εκλέγει, όχι να εκλέγεται.
γ) Μόνο οι εγγράμματες είχαν δικαίωμα να ψηφίσουν.
δ) Μόνο όσες ήταν πάνω από 30 χρονών.
Αλλά το 1930 το 70% των γυναικών στην Ελλάδα, άνω των 30 χρονών, ήταν αναλφάβητες. Επρόκειτο λοιπόν για καθαρή κοροϊδία.
Το 1934 οι γυναίκες καλούνται να ψηφίσουν, για πρώτη φορά, στις δημοτικές εκλογές. Στις εκλογές εκείνες, ψήφισαν μόνο 240 γυναίκες σε όλη την Ελλάδα. Οι εκλογές ήταν οι πρώτες στην ιστορία του τόπου, όπου οι γυναίκες, έστω και υπό όρους, είχαν το δικαίωμα ψήφου.
Μερικά χρόνια αργότερα, μέσα στην κατοχή, στην ελεύθερη Ελλάδα αναγνωρίζεται τυπικά και ουσιαστικά η ισότητα της γυναίκας. Έτσι, για πρώτη φορά οι γυναίκες έχουν ίσα πολιτικά δικαιώματα με τους άνδρες. 

 

Στις 23 Απρίλη του 1944 γίνονται οι πρώτες εκλογές στην ελεύθερη Ελλάδα και στο Εθνικό Συμβούλιο (Βουλή) εκλέγονται οι πρώτες γυναίκες βουλευτές: Χρύσα Χατζηβασιλείου, Μαρία Σβώλου, Καίτη Νισυρίου-Ζεύγου, Μάχη Μαυροειδή, Φωτεινή Φιλιππίδη.

Στα σημερινά χρόνια τώρα, ανεργία, αναλφαβητισμός, κακοποίηση πλήττουν τις γυναίκες ακόμη και στις αναπτυγμένες χώρες.

Η ανεργία κυρίως τις γυναίκες ενώ ο μισθός όσων γυναικών δουλεύουν φτάνει τα δύο τρίτα του μισθού των ανδρών.

Η εκπαίδευση παίζει σημαντικό ρόλο για τη γυναικεία χειραφέτηση. Όμως, σύμφωνα με στοιχεία της Unesco 600.000.000 γυναίκες παραμένουν αναλφάβητες (δύο στους τρεις αναλφάβητους είναι γυναίκες). Μόλις το 60 % των γυναικών φοιτούν στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και κάτω από 15% στη δευτεροβάθμια. Τα κορίτσια εγκαταλείπουν το σχολείο για να αναλάβουν οικιακές εργασίες, να γίνουν σύζυγοι και μητέρες.

Εκατομμύρια ανήλικα κορίτσια εξωθούνται σε καταναγκαστικό γάμο στο Κογκό, τη Νιγηρία, το Αφγανιστάν, το Μπαγκλαντές, το Ιράκ.

Η εκπροσώπηση των γυναικών στην επιστήμη είναι και παραμένει πολύ χαμηλή. Ενώ κάθε χρόνο αποφοιτούν από τα ευρωπαϊκά και αμερικανικά πανεπιστήμια περισσότερες γυναίκες από άνδρες, πολύ λίγες καταφέρνουν να ξεπεράσουν τα εμπόδια και να κάνουν επιστημονική καριέρα. Στις υποβαθμισμένες κοινωνίες, οι γυναίκες «παγιδευμένες» στη φτώχεια, στην καταπίεση, στην άγνοια, ζουν σ’ έναν κόσμο που τις μεταχειρίζεται σαν κατώτερα όντα.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η βία ενάντια στις γυναίκες αποτελεί δυστυχώς ακόμη και σήμερα, διαδεδομένη μάστιγα και μάλιστα όχι μόνο στις υποβαθμισμένες κοινωνίες.

 

Η έκθεση της Unicef για τις κακοποιημένες γυναίκες δίνει ανατριχιαστικές εικόνες σε όλο τον πλανήτη:
· Μία στις πέντε γυναίκες παγκοσμίως πέφτει καθημερινά θύμα κάποιας μορφής κακοποίησης.
· Κάθε μέρα 14 γυναίκες θανατώνονται από γονείς ή συγγενείς επειδή «ατίμασαν» την οικογένειά τους.
· Στις ΗΠΑ μία γυναίκα κακοποιείται κάθε εννιά λεπτά.
· Στη Σουηδία μία γυναίκα κακοποιείται μέχρι θανάτου κάθε δέκα μέρες.
· Στη Μ. Βρετανία μία γυναίκα δολοφονείται κάθε τρεις μέρες.
· Στην Ινδία το 40% των παντρεμένων γυναικών ξυλοκοπείται ενώ 5.000 γυναίκες πεθαίνουν ετησίως στο βωμό των προκαταλήψεων.
· Στην Αίγυπτο το 35% των γυναικών κακοποιούνται καθημερινά από το σύζυγό τους.
· Στο Πακιστάν, το 1997 θανατώθηκαν περισσότερες από 300 γυναίκες για λόγους τιμής.
· Στο Μπαγκλαντές είναι νομικά κατοχυρωμένο το να ρίχνει κάποιος οξύ στο πρόσωπο μιας γυναίκας.

 

Όμως οι πραγματικοί αριθμοί παραμένουν άγνωστοι. Τα στοιχεία αυτά βασίζονται μόνο στις επίσημες καταγγελίες. Ο φόβος της κατακραυγής οδηγεί τις περισσότερες γυναίκες στη σιωπή….

Επομένως, δύο αιώνες και βάλε από την χειραφέτηση της γυναίκας, οι δυτικές κοινωνίες την απομυζούν σε όλο το φάσμα των ρόλων της, ενώ οι τρίτες χώρες ακόμη την μεταχειρίζονται ως res, δηλαδή ως πράγμα.