Η ηρωική μάχη που έδωσε φτερά στο Αγώνα
27 Μαρτίου 1821. Πρώτη μάχη τοῦ ἀγῶνος.
Καλὲς οἱ διακηρύξεις γιὰ ἐλευθερία, γιὰ ἀνεξαρτησία, γιὰ αὐτοδιαχείρισιν, ἀλλὰ ὅταν ἔχῃς νὰ κάνῃ μὲ ἕναν κατακτητή, ποὺ γιὰ τετρακόσια χρόνια ἀσκεῖ ἐξουσία ζῳῆς καὶ θανάτου ἐπάνω σου, τότε χρειάζονται καὶ μάχες, ἀγῶνες, αἷμα γιὰ νὰ ἀποτιναχθῇ ὁ ζυγός.
Κάπως ἔτσι ξεκίνησε, μετὰ τὶς διακηρύξεις περὶ ἐλευθερίας, ἡ πραγματικὴ ἐπανάστασις.
Ὁ Κολοκοτρώνης, ὡς ἁπλὸς ποιμήν, εἰσῆλθε στὴν Καλαμάτα στὶς 23 Μαρτίου τοῦ 1821, ἀλλὰ γνώριζε, καλλίτερα ἴσως ἀπὸ τὸν κάθε ἄλλον, πὼς ὁ πραγματικὸς ἀγὼν μόλις ξεκινοῦσε καὶ δὲν θὰ ἦταν ποιμενικός, ἀλλὰ ἐὰν δεν μετετρέποντο οἱ ποιμένες σὲ πολεμιστές, δὲν ὑπῆρχε πιθανότης ἐπιτυχίας.
Ἀπὸ τὴν Σκάλα, στὶς 24 Μαρτίου τοῦ 1821, ἀπέστειλε προκηρύξεις γιὰ κινητοποίησιν. Ὅμως ὁ κάμπος τῆς Καρυταίνης ἠρνεῖτο νὰ ξεσηκωθῇ καὶ τότε εἶπε τὸ χαρακτηριστικόν: «Ὅποιον χωρίον δὲν ἀκολουθεῖ τὴν φωνὴ τῆς πατρίδος, τσεκοῦρι καὶ φωτιά!».
Καθ’ ὅσον καιρὸ ἦταν στὴν Σκάλα, μὲ τοὺς μόλις τριακοσίους ἄνδρες του, ἐνημερώνεται πὼς οἱ Τοῦρκοι τοῦ Φαναρίου κατηυθύνοντο πρὸς τὴν Τρίπολιν. Φοβούμενος τὴν ἐνίσχυσιν τῆς φρουρᾶς τῆς Τριπόλεως, ἀπεφάσισε νὰ ἐνεδρεύσῃ στὴν στενωπὸ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου, ἀλλὰ δὲν εὐρέθησαν ἀρκετοὶ πρόθυμοι ὁπλαρχηγοὶ νὰ συνδράμουν στὸ ἐγχείρημα.
Στὶς 27 Μαρτίου, ξημερώματα, χίλιοι ἑπτακόσιοι Τοῦρκοι ἀπὸ τὸ Φανάριον (τέσσερις χιλιάδες συνολικῶς), ἔχοντας στὸ ἐσωτερικὸν τοῦ στρατεύματός τους τὰ γυναικόπαιδα καὶ τοὺς ἀμάχους, καθὼς καὶ τρεῖς χιλιάδες ὑποζύγια μὲ τὰ ὑπάρχοντά τους, ἀντελήφθησαν τὴν ἐνέδρα κι ἀπεφάσισαν νὰ πολεμήσουν.
Οἱ Μανιᾶτες, ποὺ ἀποτελοῦσαν τὸ κύριον σῶμα τῆς δυνάμεως τοῦ Κολοκοτρώνη, ἐπέτυχαν γιὰ ἕξι ὁλόκληρες ἇρες νὰ ἀκινητοποιήσουν τοὺς Τούρκους. Ἡ μάχη ἦταν συγκλονιστική, ἀπὸ πλευρᾶς ἡρωϊσμοῦ, μὰ οἱ Μανιᾶτες λιγοστοὶ καὶ μὲ ἐλάχιστα πολεμοφόδια, οἱ Τοῦρκοι ὑπεράριθμοι καὶ ἄριστα ἐξοπλισμένοι.
Λίγο πρὶν τὸ μεσημέρι ὅμως οἱ Μανιᾶτες ἄρχισαν τὴν ὑποχώρησιν, ἐφ΄ ὅσον ἀδυνατοῦσαν πλέον νὰ συγκρατήσουν τόσο πλῆθος Τούρκων καὶ νὰ τοὺς ἐμποδίσουν τὴν πορεία γιὰ περισσότερο χρόνο.
Καὶ τότε, μόνον μὲ εἴκοσι ἄνδρες, ποὺ παρέμειναν κοντά του, ὁ Κολοκοτρώνης ἔπιασε τὴν γέφυρα τοῦ Ῥουφιᾶ (Ἀλφειὸς ποταμός) (στὴν θέσιν Χαλούλαγα).
Ἐκεῖ ξεκίνησε ὁ πραγματικὸς πόλεμος.
Λίγο ἀργότερα κατέφθασε τὸ τουρκικὸ στράτευμα μὰ ὁ Ἀλφειὸς ἦταν ἀπροσπέλαστος ἀπὸ μόλις …εἴκοσι ἄνδρες. Ἀκούγεται μία τουφεκιά, σημάδι μάχης, ἀρκετὴ γιὰ νὰ εἰδοποιηθοῦν ὅσοι ὁπλαρχηγοὶ ἦσαν ἐκεῖ κοντά, ποὺ προηγουμένως, μὲ ἐπιστολές του, τοὺς ἐνημέρωνε γιὰ τὴν πρόθεσιν μάχης, ὁ Κολοκοτρώνης.
Ταὐτοχρόνως σχεδὸν καταφθάνουν καὶ οἱ Κολιόπουλοι, (ὁ Δημήτριος καὶ ὁ Γεώργιος Πλαπούτας) μὲ τοὺς Λιοδωρισίους, ὁ Σπηλιωτόπουλος μὲ τοὺς Δημητσανίους του, ὁ Χριστόπουλος καὶ ὁ Ζαριφόπουλος μὲ τοὺς Ὀλυμπίους, ποὺ πλέον κτυποῦσαν τοὺς Τούρκους ἀπὸ ὅλες τὶς πλευρές.
Ἡ μάχη ἦτο σφοδρή.
Οἱ Τοῦρκοι ἐπάνω στὸν πανικό τους, ἂν καὶ πολέμησαν γενναίως, ἔπεσαν στὸν ποταμὸ μὲ ἀποτέλεσμα μεγάλο τμῆμα τῆς στρατιᾶς τους νὰ πνιγῇ. Μόνον ὅταν ἔφθασαν γιὰ νὰ τοὺς ἐνισχύσουν οἱ κλεισμένοι, στὸ κάστρο τῆς Καρυταίνης, Τοῦρκοι, ἐπέτυχαν νὰ διασώσουν κάποιους ἐξ αὐτῶν.
Τὴν ἐπομένη ἡμέρα, 28 Μαρτίου, ἔφθασε κι ὁ Κανέλλος Δηληγιάννης, μὲ τοὺς ἄνδρες του, γιὰ νὰ συμπράξῃ καὶ νὰ συνδράμῃ.
Ἡ ἐπιτυχὴς ἔκβασις τῆς μάχης ἦταν τὸ πρῶτο σημαντικὸ βῆμα γιὰ τὴν συνένωσιν τῶν Ἑλλήνων.
Πράγματι τὸ πρῶτο ἔτος τῆς ἐπαναστάσεως κατὰ τὸ πλεῖστον οἱ ἔριδες ἔμειναν ἔξω ἀπὸ τὴν ζωή τους.
Ἡ Πελοπόννησος ἔδειχνε νὰ πορεύεται πρὸς τὴν ἀπελευθέρωσιν.
Φιλονόη
Σημείωσις
Στὰ ἀπομνημονεύματά του ὁ Κολοκοτρώνης ἀναφέρει τὴν μάχη γιὰ τὶς 27 Μαρτίου τοῦ 1821.
Ὁ Φωτᾶκος ὅμως ἀναφέρει σὰν ἡμερομηνία τῆς πρώτης μάχης, τὴν 28η Μαρτίου.
Πληφορορίες ἀπό:
«Ἀπομνημονεύματα περὶ τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως», Φώτιος Χρυσανθακόπουλος
«Ἀπομνημονεύματα Θεοδώρου Κολοκοτρώνη», διὰ χειρὸς Γεωργίου Τερτσέτη
